شاهین (رهام) خودروی مدرن و چشم نواز سایپا

پیشگفتار

شاهین خودروی سواری سدان کلاس C ساخت شرکت سایپا که در تیرماه سال 1397 با نام رهام در نمایشگاه خوردوی شیراز رونمایی گردید.

در اسفند سال 1398 مدیرعامل وقت شرکت سایپا پیشنهاد گروهی از پژوهشگران فعال محیط زیست مبنی بر استفاده از نام شاهین برای این خوردو را پذیرفت.

در توضیح این تغییر آمده است که دلیل پیشنهاد، در خطر انقراض بودن گونه شاهین ایرانی و همزمان الهام طراحان این خودرو از این پرنده برای طراحی بدنه آن می باشد.

البته اختلاف سلیقه مدیرعامل جدید با مدیرعامل سابق هم شاید دلیل اصلی نه ولی یکی از دلایل پر رنگ در این تغییر نام  باشد.

این خودرو دارای پلت فرمی اقتباسی از خودروی تویوتا یاریس (بلتا) و ولکس C30 می باشد که از آن با نام مگا پلت فرم ملی SP-100 (مختصر شده ی سایپا پلت فرم - 100) نام برده می شود و می تواند تا 3 ستاره استاندار ایمنی اروپا NCAP را بدست بیاورد، لازم به ذکر است شاهین اولین خودروی تولیدی توسط این پلت فرم ملی است.

 

نگاه اجمالی خودروی شاهین

از نظر طراحی داخلی و بدنه شاهین در مقایسه با رقبای اروپایی، ژاپنی و کره ای حرفی برای گفتن ندارد اما پس از مرور اجمالی مشخصات و دانستن این موضوع که طراحی بدنه آن توسط مهندسان و طراحان ایرانی و با الهام از ظاهر پرنده شاهین ایرانی! (این شاهین بومی آفریقا و هندوستان و در برخی مناطق جنوب شرقی ایران نیز دیده شده است – ویکی پدیا) صورت گرفته به احتمال زیاد تا حدودی تحسین شما را به همراه خواهد داشت (اگر از اندازه رینگ های کوچک و تکه ناموزون چراغ عقب بر روی درب صندوق آن صرف نظر کنید).

ظاهر جذاب و نسبتا مدرن آن تا حدود زیادی تداعی کننده مدل های خودروسازان کره ای (کیا و هیوندای) می باشد که به این محاسن ادعای استحکام بدنه و استفاده از ورق های با ضخامت بالاتر جهت افزایش ایمنی سرنیشنان را نیز باید اضافه کنیم.

این حس خوبی که از استحکام و نمای بیرونی خودرو شاهین حاصل شده است به محض قرار گرفتن در جایگاه سرنیشنان با دیدن طراحی خشک و بی روح فضای داخلی به همراه  مونتاژ بی دقت و کیفیت پایین مواد استفاده شده در داشبورد و تودری ها تا حد زیادی محو خواهد شد.

در این میان نکته مثبت این است که با توجه به ابعاد خودرو و فاصله بین محورها، فضای بازو راحتی برای سرنشینان خودرو حتی بر روی صندلی عقب، هم از نظر دسترسی به الزامات و امکانات و هم آسایش قرار گیری بدن در محل سرنشین فراهم شده است.

البته نباید از نظر دور داشت که این خودرو با توجه به قرار گرفتن در رده خودروهای ردیف اقتصادی و در مقایسه با هم ردیفان خود در بازار داخلی با بهره گیری از امکاناتی مانند سانروف، نمایشگر مرکزی و استارت دکمه ای سعی در القای حسی فراتر از یک خودروی اقتصادی را دارد.

دیگر ایراد وارد به این خودرو صندوق عقب آن است که علاوه بر حجم کم در مقایسه با سایر خودرو های این کلاس (شاهین با 420 لیتر در مقایسه با دنا 500 لیتر و تارا 640 لیتر) با نبود امکان دسترسی به صندوق عقب از داخل کابین نیز مواجهیم. این امکان به صورت عمومی در خودروهای مدرن و نیمه مدرن وجود دارد و به سادگی با قرار دادن قابلیت تاشوندگی در صندلی عقب مهیا می گردد. 

 

اما در کنار ایرادات و امکانات ذکر شده، به بررسی نکات قابل اشاره برای سرنشین راننده می پردازیم:

• در قسمت نشیمن راننده با صندلی نرم به همراه امکان تنظیم دستی 6 حالته روبرو هستیم.
• فرمان برقی که در این ایام برای شهر های پر ترافیک و جای پارک های کوچک به امکانی ضروری بدل گشته
• دسترسی آسان به سوئیچ، پنل، ادوات و سایر امکانات
• در کنار دید خوب راننده به محیط و اطراف خودرو
• و همچنین فرمان پذیری و سیستم تعلیق نسبتا مناسب در مسیر های عادی
• و ترمز های کارآمد

از مزایای آن به حساب می آید که در کنار

• صدای مشهود و به نوعی آزاردهنده موتور در داخل کابین بخصوص در دورهای بالا
• و تا حدودی مشکل فرمان پذیری و حس عدم کنترل مناسب خودرو در پیچ های تند به دلیل نبود سیستم تعلیق یکپارچه (مک فرسون – میله پیچشی، کم هزینه ترین و ساده ترین سیستم تعلیق مورد استفاده در خودرو های شهری)  و کنترل پایداری هوشمند

بعنوان معایب، بازهم در مجموع رانندگی لذت بخش تری نسبت به سایر تولیدات سایپا به شما ارائه می دهد.

 

 

موتور توربو شارژر

طبق اظهارات اولیه، یکی از موتورهای سیتروئن برای سواری شاهین در نظر گرفته شده بود که پس از خارج شدن سیتروئن از ایران با موتور برلیانس ۱۶۵۰ سی سی ۱۶ سوپاپه بر پایه تکنولوژی VVT، گیربکس اتوماتیک ۶ سرعته با مصرف سوخت کمتر از 7 لیتر در 100 کیلومتر جایگزین گردید.

که البته این مورد هم با توجه به مشکلات پیش آمده طی تحریم های آمریکا و خارج شدن برلیانس از ایران منتفی گردید.

سپس سایپا تصمیم گرفت موتور EF7 را جایگزین نماید که در این مورد هم با ایران خودرو به توافق نرسیدند لذا موتور جایگزین کنونی سواری شاهین موتور قدیمی شرکت مگاموتور(مورد استفاده بر روی خودروهای ساینا و تیبا با قدمتی نزدیک به 3 دهه) با مشخصات 1500 سی سی 8 سوپاپه و گیربکس 5 سرعته دستی می باشد که به منظور بهینه سازی توان محرکه علاوه بر تغییراتی جزئی به توربو شارژر نیز مجهز گشته است.

این تجهیز به توربو شارژر به عنوان نقطه قوت موتور، کمک به افزایش گشتاور در دورهای پایین کرده است که وجود 8 سوپاپ و مشکل تنفس موتور در دورهای بالا بعنوان نقطه ضعف مقابل آن این نقطه قوت را کمرنگ می نماید (طبق اعلام مهندسان مگاموتور امکان بروزآوری و بهینه سازی ها پایه مانند 16 سوپاپه کردن موتور و بهینه سازی جهت استفاده از گیربکس 6 سرعته در دستور کار بوده که با توجه به کمبود وقت منتفی اعلام گردیده است).

با این حال اعمال همین تغییرات باعث افزایش قدرت و گشتاور موتور در کنار دسترسی به استاندارد آلایندگی یورو 5 گشته که بسیار مثبت به نظر می رسد، اما از سوی دیگر میزان تغییرات توجیه کننده اختلاف قیمت تحت عنوان کلاس بالاتر سواری نیست.

در کنار توضیحات بالا افزودن این توضیح از سوی متخصصان و مهندسان تولید مبنی بر پایین نگه داشتن کنترل شده ی خروجی نیروی محرک موتور به جهت بهینه سازی عملکرد، کاهش استهلاک و افزایش بهره وری حس نامانوسی در تعریف ذهنی ما از موتور (پیشرانه) یک سواری مدرن متبادر می کند.

هرچند به نظر میرسد به دلیل محدودیت های موجود در استفاده از موتوری قدیمی با توانی کمتر از کلاس سواری شاهین، نبود صرفه زمانی برای باز طراحی کامل و در نهایت عدم دسترسی به بازار جهانی (حتی چین) جهت جایگزینی موتوری مناسب، این حس نیز القاء می شود که ملغمه ی پیش رو موتوری نه چندان کارآمد برای سواری شاهین است و توقعات شما را به عنوان یک خوردوی مدرن برآورده نخواهد کرد.

اما خبر خوب اینجاست که به زودی در انتظار ارائه نسخه اتومات شاهین به بازار خودرو هستیم.

حال که صحبت از شاهین اتومات به میان آمد، اشاره به امکانات اضاقه شده در این مدل خالی از لطف نیست :

گیربکس اتومات 6 سرعته

رینگ های آلومینیومی 16 اینچی تراش خورده و طرح دار

تزئینات کرومی

شیشه های دودی عقب

دوربین جلو

دوربین های زیر آیینه های جانبی جهت ایجاد تصویر کامل محیط اطراف خودرو

دوربین ثبت وقایع در پشت آیینه وسط

نمایشگر مدیای لمسی بزرگتر (10 اینچی)

تعبیه نمایشگر های مدیا برای سرنشینان عقب

سیستم کنترل پایداری

کروز کنترل

ایربگ های جانبی

صفحه کیلومتر دیجیتال

سنسور باران

صندلی های برقی و ....

این در حالیست که تمامی امکانات بنابر اعلام، امکان تغییر یا حذف بر روی مدل های تولیدی مختلف را دارند.

 

 

با این پیش در آمد به بررسی امکانات ایمنی ، رفاهی خودروی شاهین می پردازیم.

امکانات ایمنی و رفاهی شاهین

داستان بهینه شدن امکانات الزامی و رفاهی مصرف کننده ایرانی در خودروهای مدرن تولید کنندگان داخلی یادآور خاطره تلخی از دوران عید و عید دیدنی در کودکی است که بزرگسالان عزیز با علم به عدم شناخت کودک از اسکناس های عیدی یک عدد اسکناس 100 تومانی را با دو یا سه عدد اسکناس 10 تومانی عوض میکردند و در این میان نیز هر دو طرف راضی بودند.

در اینجا هم خودروسازان عزیز به قیمت خودروهای مدرن دنیا، انبوهی! از امکانات و انتخاب های نه چندان مفید را در لفافی تزئین شده تحویل مصرف کننده می دهند، که دست بر قضا این بار شاهین از رخ و نمای زیباتری نسبت به تولیدات قبلی برخوردار است.

و اما امکانات رفاهی، ایمنی شاهین سایپا که به نوعی چشمگیرتر نه نظر میرسند به شرح زیر است (جهت رفع شبهات آخرین لیست اعلامی این اقلام به تاریخ روز بارگذاری مقاله از سایت مرجع خودرو دانلود در انتهای مقاله اضافه گردیده است).

• ورود به خودرو بدون کلید (keyless-کیلس)
• دکمه استارت بجای سوئیچ
• نمایشگر 7 اینچی بجای استفاده از پنل مکانیکی
• پنل مجهز به رهیاب ماهواره ای (GPS) و دوربین پارک
• سنسور های دنده عقب
• سانروف برقی
• فرمان برقی به همراه کلید های کنترل سیستم صوتی
• چراغ روشنائی روز(دیلایت) و چراغ های اتومات
• چراغ مشایعت (چراغ همراهی تا درب منزل)
• سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک
• شیشه بالابر و آینه های جانبی برقی با سیستم بسته شدن خودکار هنگام خاموش شدن خودرو
• نمایشگر وضعیت دنده

از جمله امکانات رفاهی است که با توجه به مدل و درخواست خریدار خودرو قابل تغییر است اما مواردی مانند :

سیستم ضد سرقت (immobilizer)

ایربگ ها

ترمز

تعلیق

پایداری الکترونیکی

سیستم های اعلام وضعیت

با توجه به ضروری و در برخی موارد حیاتی بودن امیدواریم در آینده نزدیک بجای برچسب امکانات، با عنوان استانداردهای الزامی ماشین های مدرن تولیدِ داخل از آنها نام برده شود.

کلام آخر در این باب اینکه تصمیم مثبت استفاده از پلتفرم SP-100 و بهینه سازی شرایط ایمنی خودرو و دریافت استاندارهای ECE اروپا در این زمینه گامی به سوی عرضه خودرو های ایمن تر و جلب اعتماد از دست رفته مصرف کننده داخلی است.

این حس با دیدن ویدئوهای تست تصادف در خودرو شاهین ایجاد می گردد که می توان با خاطری آسوده تر و ایمنی بیشتر نسبت به محصولات قدیمی این خودرو ساز از محصول جدید استفاده کرد.

 

 

مقایسه شاهین با هم رده های تولید داخل

طراحی بیرونی برگ برنده بلامنازع شاهین به حساب می آید، جلو پنچره ذوذنقه ای به همراه نوار کروم، لوگوی شرکت در کنار کاپوت با خطوط متوازن و هم راستا با طرح دماغه، طراحی جذاب چراغ های جلو و درامتداد آن خطوط همراه کناری بر روی بدنه و تفکیک بالا و پایین آن در قسمت جلو و دستگیره درب عقب، حس جذاب و درعین حال مدرنی را تداعی می کند.

هرچند که در نهایت با اندکی امتیاز منفی بابت ناهمگونی طراحی در چراغ های جلو و عقب باز هم معادل بهتری در میان هم رده های این خودرو مانند تارا و دنا نخواهید یافت.

وزنه این برتری به محض قرار گرفتن در فضای داخلی بصورت محسوسی تغییر وضعیت می دهد، استفاده از مواد اولیه خشک و یک رنگ، بی سلیقگی و عدم استفاده از خلاقیت در طراحی داخلی باعث ایجاد فضای یکنواخت و کسل کننده شده است که در اکثر قریب به اتفاق خودروهای دارای برچست طراحی داخلی شاهد آن هستیم.

و اما راهکارهای برطرف کردن این مشکل را طراحان در اضافه کردن سان روف، روکش های چرمی و بودن فضای کافی برای سرنیشینان عقب دیده اند با این احوال، نتیجه اینکه شاهین در نمای بیرونی یک سر و گردن بالاتر و در نمای داخل اندکی پایین تر از سایر رقبا و همچنان در مجموع دارای بیشترین امتیاز در زمینه طراحی می باشد.

 

مقایسه شاهین با گروه خودروهای داخلی از نظر فنی هم چندان امتیاز پایینی ندارد، تمام کاستی ها و ایرادات یاد شده شاید در رده خودروهایی با استاندارد جهانی به عنوان تکنولوژی های از رده خارج باشد اما در داخل با توجه به نبود ایده های جدید مهندسی و یا لااقل نسخه برداری از تکنولوژی روز (مانند چین)، مهندسان داخلی مجبور به ابداع و نوآوری در تکنولوژی های قدیمی و از رده خارج می شوند.

به هرجهت از نظر فنی شاهین در قسمت موتورش با این حال که از یک موتور قدیمی استفاده می کند که بهینه سازی های مورد نیاز موتور (مانند 16 سوپاپه کردن موتور و بهینه سازی جهت استفاده از گیربکس 6 سرعته) با توجه به کمبود انجام نشده است، اما به لطف توربو شارژر در رقابت با همتاهای خود حرف هایی برای گفتن دارد.

چه بسا که در صورت اعمال بهینه سازی ها شاید در این عرصه هم رقبا را مغلوب می کرد، اما خاطر نشان کردن این موضوع که وجود توربو شارژر هم در برخی موارد مانند لگ های توربو شارژر، صدای زیاد موتور در دورها بالا بصورت مشهود در داخل کابین و نیازهای توربو شارژر در نگهداری و ملاحظات به عنوان نقاط ظعف موتوری این خودرو به حساب می آیند.

در سایر موارد مانند گیربکس، تعلیق، هندلینگ شاهین کاملا معمولی ظاهر می شود اما به لطف ترمز های چهارچرخ دیسک مجهز به سیستم های ABS و EBD (توزیع الکترونیکی نیروی ترمز) شاید بتوان گفت احساس سواری راحت و امن تری را خواهید داشت.

بد نیست به عنوان نکته آخر به موضوع مصرف سوخت این خودرو نیز بپردازیم، شاید بتوان گفت که این مورد با توجه به وضعیت اقتصادی این روزها در لیست نقاط ضعف اصلی این خودرو قرار می گیرد.

با مراجعه به مشخصات خودرو در سایت اصلی خودرو ساز در ردیف سوخت صرفا به نوع سوخت و ظرفیت باک اشاره شده است اما در اطلاعات خروجی از تست های خودرو ساز عدد توجیه پذیر 7.5 لیتر در 100 کیلومتر را می بینیم که در مقابل عدد 9 لیتر در 100 کیلومتر  بصورت غیر رسمی(میانگین نتایج اعلامی غیر رسمی)  می رساند که چندان مناسب حال یک خودروی مدرن اقتصادی نیست.

به هر جهت چه عدد مصرفی 7.5 چه 9 این نکته نیز باید مد نظر گرفته شود که وجود توربو شارژر استفاده از بنزین سوپر را در دوره های کوتاه مدت تر برای دارنده شاهین الزامی می کند.

در یک جمع بندی کوچک خودروی شاهین در لیست خودروهای تولید داخل بدون در نظر گرفتن فاکتور قیمت، جایگاه مناسبی دارد که در صورت بهره بردن از موتور مناسب می توانست در صدر این جدول قرار بگیرد.

 

مشخصات خودرو

ابعاد خودرو
طول (میلیمتر)	4446
عرض (میلیمتر) بدون در نظر گرفتن آیینه ها	1771
ارتفاع (میلیمتر)	1490
فاصله دو محور جلو و عقب (میلیمتر)	2650

 

مشخصات فنی
موتور
نوع موتور	توربو شارژ M15
حجم (سی سی)	1497
حداکثر قدرت (hp/5000rpm)	110
حداکثر گشتاور (Nm/2500rpm)	178
استاندارد آلایندگی	یورو 5
گیربکس
نوع گیربکس	5 سرعته دستی
فرمان
نوع فرمان	برقی
سیستم تعلیق
سیستم تعلیق جلو	مک فرسون
سیستم تعلیق عقب	Trision Beam
رینگ و تایر
رینگ	15 اینچ آلومینیومی
سایز تایر	185/65 R15
ترمز
ترمز جلو	دیسکی خنک شونده
ترمز عقب	دیسکی
ترمز دستی	مکانیکی
وزن
وزن خالص (کیلوگرم)	1278
سوخت
نوع سوخت	بنزین
ظرفیت باک (لیتر)	47
صندوق
حجم صندوق عقب (لیتر)	420

 

امکانات رفاهی و تجهیزات ایمنی

سانروف

استارت دکمه ای

ورود به خودرو بدون کلید PEPS

مولتی مدیا با نمایشگر 7 اینج + USB

دوربین عقب

سنسور پارک دنده عقب

کنترل صدا از روی فرمان

صندلی با روکش چرم

سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک

دستگیره آسان باز شو

کلید تا شونده

نمایشگر سیستم کنترل فشار باد تایر TPMS

نشانگر تعویض دنده

چراغ روشنایی روز (Day Light)

چراغ های اتوماتیک (Auto Light)

چراغ همراهی تا درب منزل

مه شکن جلو و عقب

سیستم ناوبری (GPS)

نمایش دمای هوای بیرون

کیسه هوای راننده و سرنشین جلو

مجهز به سیستم ترمز ABS

توزیع الکترونیکی نیروی ترمز EBD

هشدار دهنده دیداری و شنیداری بستن کمربند ایمنی

آیینه جانبی تاشونده برقی

شیشه بالابر برقی جلو و عقب

سیستم هشدار دهنده امنیتی

سیستم ضد سرقت (Immobilizer)

کامپیوتر سفر

صندلی عقب مجهز به نگهدارنده کودک (Iso Fix)

صندلی راننده دستی 6 حالت و صندلی مسافر 4 حالت